Obalamy 10 mitów na temat zdrowego odżywiania

Zdrowe odżywianie to temat budzący z roku na rok coraz większe zainteresowanie, a co za tym idzie, także powstawanie i rozpowszechnianie się wielu związanych z nim mitów i stereotypów. Często stają się one bardzo popularne, mimo że mają niewiele wspólnego z rzeczywistością. W dzisiejszym tekście chcielibyśmy wyjaśnić niektóre z nich.

Przekonania i nawyki żywieniowe kształtują się pod wpływem różnych czynników i często towarzyszą nam przez całe życie. Ich źródłem są zarówno zwyczaje wyniesione z domu rodzinnego, osobiste doświadczenia, jak i informacje pozyskane z sieci lub od znajomych. Nie zawsze są one prawdziwe, często niepełne lub wyrwane z kontekstu. Poniżej prezentujemy 10 popularnych mitów związanych z szeroko pojętą tematyką zdrowego odżywiania.

Brązowy cukier jest zdrowszy niż biały.

Podstawowa różnica pomiędzy cukrem brązowym a białym polega na tym, że ten pierwszy powstaje z buraków cukrowych, drugi zaś z trzciny cukrowej. W obu jednak dominującym składnikiem jest sacharoza, której zawartość przekracza 99%. Cukier brązowy jest cukrem nierafinowanym, zawiera więc więcej składników mineralnych – są to jednak ilości na tyle małe, że w praktyce nie mają znaczenia dla naszego zdrowia. Pozostałe właściwości, w tym kaloryczność obu produktów są podobne.

Soki owocowe są niskokaloryczne

Niestety, nie są. Zawartość cukrów w szklance soku pomarańczowego jest zbliżona do tej w szklance coli słodzonej sacharozą, czyli cukrem „stołowym” – mają więc one podobną wartość energetyczną (ok. 45 kcal w 100 ml). Sok jest oczywiście zdrowszy, ale picie dużych jego ilości dostarcza nadmiaru kalorii, które odkładają się w postaci tkanki tłuszczowej. Zdrowiej będzie zastąpić soki świeżymi owocami, które zawierają błonnik pokarmowy – spowalniający wchłanianie cukrów.

Margaryna jest zdrowsza od masła

Wyniki badań i opinie na ten temat są bardzo zróżnicowane i – jak mawiają złośliwi – zależne od tego, czy badanie finansowali producenci masła, czy też margaryny. Warto jednak zwrócić uwagę na fakt, że margaryny produkowane są z utwardzanych tłuszczów roślinnych a w procesie ich uwodorniania powstają niekorzystne dla zdrowia izomery trans, podnoszące poziom „złego” cholesterolu oraz wykazujące właściwości rakotwórcze. Producenci margaryn wzbogacają je zazwyczaj w syntetyczne witaminy A, D i E, są one jednak słabiej przyswajalne od tych samych witamin występujących naturalnie w maśle.

Ciemne pieczywo jest zdrowsze niż białe

Biały chleb i bułki wypiekane są z wysoko oczyszczonej mąki pszennej, pozbawionej większości witamin, minerałów i innych cennych składników, w które bogata jest mąka pełnoziarnista – wykorzystywana do produkcji ciemnego, razowego pieczywa. Pieczywo ciemne jest zdecydowanie lepszym wyborem, pod warunkiem, że faktycznie powstało z mąki pełnoziarnistej. Niestety, częstą praktyką dużych piekarni jest „rasowanie” białego chleba poprzez jego zabarwienie na brązowy kolor karmelem lub słodem.

Produkty light są zdrowsze niż „zwykłe”

Obniżenie kaloryczności produktów oznaczanych słowem „light” osiągane jest zazwyczaj poprzez zmniejszenie zawartości tłuszczu lub cukru w wyrobie. Aby jednak taka żywność zachowała swoje właściwości smakowe i odpowiednią konsystencję dodawane są do niej różnego typu sztuczne wypełniacze, słodziki i inne dodatki chemiczne – co zdecydowanie nie jest korzystne dla zdrowia konsumenta. Dodatkowo, jak wskazują badania, większość osób zjada większe ilości produktów „light” niż ich naturalnych odpowiedników – przez co bilans kaloryczny na najlepszym razie wychodzi na zero.

Węglowodany są tuczące

Mit powtarzany przez wiele osób stosujących diety odchudzające. Węglowodany są najważniejszym źródłem energii dla organizmu i powinny być stałym elementem zdrowej, dobrze zbilansowanej diety. Należy tylko zwrócić uwagę, aby były to węglowodany złożone (wielocukry) – występujące m.in. w pełnoziarnistym pieczywie, ciemnym ryżu i kaszach. Unikać należy natomiast cukrów prostych, czyli głównie cukru „stołowego”, masowo dodawanego do słodyczy, napojów gazowanych czy jogurtów owocowych.

Owoce można jeść bez ograniczeń

Każdy produkt spożywany w nadmiarze będzie niekorzystny dla naszego zdrowia. Owoce są doskonałym źródłem witamin, minerałów i innych cennych substancji bioaktywnych. Niestety zawierają również duże ilości cukru – tak więc ich nadmierne spożycie może odbić się niekorzystnie na naszej sylwetce. Równie zdrowe a znacznie mniej kaloryczne są warzywa.

Na diecie wegetariańskiej łatwiej jest schudnąć

Jadłospis osób nie jedzących mięsa zawiera zazwyczaj większe ilości węglowodanów z produktów zbożowych i tłuszczy pochodzących z serów lub orzechów – tak więc bilans kaloryczny niekoniecznie będzie niższy. Mimo swoich zalet, dieta wegetariańska nie jest sposobem na szybkie zrzucenie nadmiaru kilogramów. Nieodpowiednio zbilansowana niesie też ze sobą ryzyko niedoboru żelaza, kwasów tłuszczowych omega-3 i witamin rozpuszczalnych w tłuszczach.

Jogurty to jedne z najzdrowszych pokarmów

I tak i nie. Większość z dostępnych na sklepowych półkach jogurtów owocowych zawiera olbrzymie ilości cukru a często również chemiczne dodatki poprawiające ich smak i konsystencję – ciężko więc uznać je za produkty zdrowe. Wartościowym źródłem białka, wapnia, witamin i korzystnych dla układu pokarmowego kultur bakterii są natomiast jogurty naturalne. Spożywane z dodatkiem orzechów, musli lub płatków zbożowych mogą stanowić pełnowartościowy posiłek.

Kolacji nie powinno się jeść po godzinie 18.00

Unikanie kolacji to dość częsty zwyczaj osób odchudzających się – nie ma on jednak wiele wspólnego ze zdrowym odżywianiem i stylem życia. Dla utraty wagi istotne jest regularne spożywanie odpowiednio zbilansowanych posiłków, o odpowiednio dobranej wartości kalorycznej. Rezygnacja z kolacji sprawi, że rano obudzimy się z obniżonym poziomem cukru we krwi i „wilczym apetytem”, przez co zjemy więcej na śniadanie.